Vlaanderen zit op zijn tandvlees. Platgebombardeerd door een dagelijkse berichtenstroom vol naderend onheil verschansen we ons al maanden noodgedwongen in ons nest. Eerst vanuit een moedige ‘wir schaffen das’-houding, dan met een vertwijfelde ‘nog even en het is over’-energie, nu met een gelaten ‘het gaat niet meer’ -blik. 

Ook al brengt de eerste lentezon een beetje soelaas, bij een groeiend aantal mensen komt de stoom stilaan uit de oren. Kijk naar steeds meer jongeren in wiens ogen je de emotie ziet van opgekropte onmacht. Kijk naar de dagelijkse online meetings waarin vermoeide gezichten je vanuit hun slaap- of leefkamer aanstaren. Kijk naar oudere mensen die de al maar zwaardere last van het alleen zijn op hun frêle schouders dragen. Kijk naar de zorgverleners die golf na golf het virus en de angst eromheen moeten trotseren. Of kijk evengoed naar wie van het moment van gedwongen werkloosheid gebruik maakte om een corona-pauze te nemen en wat zuurstof te tanken. Ook wie in dit gaatje sprong is nu wel uitgeslapen, heeft zijn huis al een keertje teveel aan kant gezet en loopt zowat de muren op.

Hoe we ook reageren op corona en de maatregelen eromheen, we hunkeren allemaal naar verbinding, naar het samenleven en -werken voorbij de schermpjes waarachter we ons vandaag moeten verschuilen. 

En dat is spijtig. Dat kan niet de bedoeling zijn. Het is niet wie we echt zijn.

Het doet ons niet pleiten voor een ‘alle deuren open’- politiek. Verre van. Het gaat trouwens niet om de keuze voor ‘het één’ of ‘het ander’. Extreme standpunten leiden enkel tot nog meer oorlogsretoriek, terwijl we nu al in een warzone lijken te leven. We moeten uiteraard doen wat nodig is om het virus te verslaan, maar het is minstens zo belangrijk om er onszelf niet op blind te staren. We zijn geen konijnen die verblind door de lichtbak en schijnbaar zonder veel perspectief lijdzaam hun miserie tegemoet moeten zien. 

Het vaccin zal ons wat meer bewegingsvrijheid geven. Maar echte vrijheid dwingt een mens af door zich niet te conformeren aan wat hij verondersteld wordt te denken in de harde en verwarde wereld waarin hij leeft. Die échte vrijheid zit ook in ons DNA. Vlaanderen is van oudsher een eigenzinnige regio van rechtgeaarde koppigaards, die openlijk of heimelijk dwars durven liggen als het moet, maar die altijd oplossingen zoeken waar het kan. Met heldere blik, flinke goesting en noeste arbeid vinden en vonden we een weg waar anderen verloren dreigen te lopen. Rechtgeaard, toekomstgericht en altijd weer met focus op verbinding. Laat dat nu net hetgeen zijn wat onze wereld vandaag nodig heeft. 

Het is hoog tijd om verder te denken dan het virus. De pandemie maakte angstvallig duidelijk dat de systemen waarvan we deel uitmaken op hun grenzen botsen.

Want hoe je het ook draait of keert, het is hoog tijd om verder te denken dan het virus. De pandemie maakte angstvallig duidelijk dat de systemen waarvan we deel uitmaken op hun grenzen botsen. Of het nu gaat om bestuur, onderwijs, zorg, justitie, media of andere domeinen van het samenleven: ze verdienen allemaal een reboot die van onderuit geïnitieerd en van bovenuit mogelijk gemaakt wordt. Deze is enkel mogelijk als we de denk-en doepatronen die we opbouwden in de coronabubbel durven doorprikken door ons los te rukken van de lichtbak. En eerder te kijken naar wat corona met óns doet? Hoe reageer je als mens, als organisatie, bedrijf of samenleving? Onderga je alles lijdzaam, normeer je je niet alleen in het doen maar ook in het denken aan wat gangbaar is? Daagt het net je creativiteit uit? Of word je er kwaad van? Zo’n ‘prise de conscience’ verfrist het bewustzijn. Het geeft rust en biedt een klaardere kijk op jezelf en je omgeving. 

Dat perspectief hebben we net nu nodig. Het vormt de basis van waaruit je nieuwe zinvolle actie kan ondernemen die veel verder gaat dan alleen maar het hanteren of ondergaan van corona. Het is een springplank van waaruit we die stukjes van het samenleven kunnen herdenken waar we zelf vat op hebben. Zo kunnen we als vrije, verantwoorde burgers aan een volwassen redesign werken die niet enkel op de tekentafel ontstaat. Maar die net groeit uit het onbevreesd delen van ervaringen, met gezond zelfbewustzijn en vanuit vinnige creatieve intentie. Laat ons dus nu beginnen met morgen te maken. Door, steeds binnen de grenzen van wat mag, onze blik te verruimen, de krachten te bundelen en waar nodig aan alarmbellen te trekken. 

Net daar zit de hoop, de zuurstof, de veerkracht en innovatie die Corona meer dan ooit verteerbaar maakt in het hoofd en hart van elke mens.