De economische principes die gisteren nog voor algemene welvaart zorgden, leiden nu tot onzekerheid en een groeiende vermogenskloof. De terechte hamvraag vandaag is hoe en in welke mate de overheid de marktdynamiek die dit veroorzaakt, moet corrigeren.

Maar tegelijk loont het de moeite om ook het economische systeem zelf eens onder de loep te nemen. En in haar eigen DNA op zoek te gaan naar nieuwe dynamieken die onevenwicht op de markt en in de samenleving vermijden.

Cijfers
In haar essentie toont de economie zich vandaag in cijfers. Ze zoekt naar groei in de vorm van toename van kapitaal. Maar daar vindt ze meteen ook haar beperking. Want als je de economie terugbrengt tot haar echte wortels, dan zie je een sociale wetenschap die de waardenruil tussen mensen bestudeert, verklaart en stuurt. En die ruil is nooit louter financieel geweest.

Economie is nooit enkel gegaan om het uitwisselen van een product of dienst tegenover geld. Het ging en gaat evenzeer om het ruilen van menselijke waarden. Een faire koop laat een eerlijk gevoel achter, is gebaseerd op vertrouwen, gaat uit van wederzijdse verantwoordelijkheid en impliceert wederzijds begrip. Als klant dromen we allemaal van de verkoper die investeert in je relatie met hem. Iemand die je vertrouwen geeft, openhartig is en écht helpt. Iemand die niet alles doet om enkel de koop te sluiten.

Menselijke waarden zijn dus inherent aan de economische realiteit, maar lijken ondergesneeuwd door de maat van het getal. Waarden zijn de maatstaf voor individueel welzijn en individuele groei. Een mens voelt zich beter als hij begrepen wordt, verantwoordelijkheid krijgt, transparant kan zijn, enzovoort.

En met cijfers meet je geen menselijkheid.

Meerwaarde
Stel dat we deze meerwaarde opnieuw inschrijven in het DNA van de economie. En we bij een economische deal niet enkel leren bepalen welk product we tegen welke prijs ruilen. Maar dat we evenzeer benoemen hoe we elkaar beter maken door menselijke waarden uit te wisselen. Dan bekijken we groei als meer dan de aanwas van kapitaal. En we maken de tot nog toe onzichtbare irrationele drivers van het menselijk gedrag op de markt opnieuw zichtbaar, bespreekbaar en hanteerbaar. We benoemen een andere kant van onze groei opnieuw. Waardoor deze dus meteen ook stuurbaar wordt.

Met de integratie van menselijke waarden, voegen we meteen een ethische component toe aan de economische realiteit. Wie zijn financiële waarde immers kunstmatig opdrijft, zal de relatiewaarde van de verkoop doen dalen. En wie zijn relatiewaarde de hoogte indrijft, zal ook financieel weinig klagen hebben.